Te Rātaka a te Ope Taua Maori – Pepuere 1942

Upoko Kōrero

Rite nga mahi o Pepuere ki era i te marama o Hanuere.  I tahuri hoki ratou ki te whakahiato mai i etahi taonga hou me te whakapakari i a ratou kia hoki mai ai te ihi me te wana, me e mauriora o Te Ope Taua.  I takoto te ture hei whakaae kia wehe atu nga hoia ki te mātakitaki i nga mea miharo me nga wāhi kore take o te taone o Kairo.  Koia nei hoki te wa i puta mai te whakahau ki te āpiha hou o te kamupene ki a Kānara Dyer e inoi atu ana ki a ia kia tukuna atu nga taonga whawhai a te hoariri kei roto i nga ringaringa o Te Ope Taua  e pupuri ana.   I huripokitia e ia tenei whakahau, katahi ka whakahokia atu te haurua anake o nga taonga i a ratou.

I te timatanga o te marama o Pepuere, toru tekau ma wha nga āpiha o Te Ope Taua Maori, me tetahi takuta, me to ratou minita i tāpiri atu ki roto.

  • He Āpiha Taupua a Kānara Humphrey Dyer
  • Nga Kāpene:   Tiwha Bennett, Charles Bennett, Chris Sorrenson, Ben Porter, Terry Gilroy, Gordon Ormond ratou ko Reta Keiha.
  • Rewhetanara-Nga Kāpene Taupua:    Rangi Logan rāua ko Jim Tuhiwai
  • Rewhetanara: Peta Awatere, H.T. Maloney, Ruhi Pene ratou ko Henry Toka.
  • Rewhetanara Rua: Waipaina Awarau, Jim Henare, Walton Haig, Ted Hayward, Syd Jackson, Jim Matehaere, A.E. (Duncan) McRae, Ted Morgan, Reg Mariu, Ben Ropata, Tony Tikao Barrett, Matt Swainson, Kuru Waaka, George Marsden, Meta Francis, Peter Ornberg, William Vercoe, Roy Te Punga, Rangi Tutaki ratou ko Jim Aperahama.
  • Āpiha Tāpiri: Kāpene T. Mc Donald, (RMO) rāua ko Kāpene Kahi Harawira (Minita Kāhui).

Nga Rātaka

  • Tahi o Pepuere: Nga mahi mo te ra i muri o nga karakia.  Tahi karaka i te ahiahi ka wehe atu tetahi rōpū iti o te kamupene ki te tirotiro haere i te taone o Ihimaria.
  • Rua o Pepuere: Ka whai haere ratou i nga mahi o taua ra.  I timata tetahi akona hou hei tohutohu i a ratou i taua rangi.  I tae ake hoki a Ace Wood te Rewhetanara Rua hai māngai mo te rōpū.
  • Toru o Pepuere: Kei te whai i nga mahi i whakaritea i raro i nga mahere whakahaere. 
  • Wha o Pepuere: Ko nga mahi whakapakari hoia mo te ahu whakamua, mo te tuki i nga hoariri me te whakaoti i nga mahi karawhiuwhiu i te hoariri. He maha tonu nga tukinga i whakaritea hei whaitanga atu ma te Ope Taua Maori mai i te tōpuni hoia ki te pito hei hekenga mai mo nga hoia i nga pahi kawe i a ratou.  Ko te raorao tenei i rāwāhi tonu mai i te pito whakahau i a ratou i (Tenewhira)Genelfa. He roa tonu tenei haere, kotahi mano, wha rau, toru tekau haora ratou e hīkoi ana i runga i te pae maunga ki te pito hei hekenga mai mo ratou i raro o nga pahi.  Kotahi mano, rua rau haora Te Ope Taua Maori e piri atu ana ki te Pirikeeti Tuarima, katahi ka hono atu ano ki te Pirikeeti Wha. 
  • Rima o Pepuere: Wha tekau rima miniti i muri o te rima karaka, ka whakaaetia tetahi rōpū ano ki te whakawātea i a ratou mo te whakatā e whitu ra. He rite tonu te whakahaere o nga mahi, otirā,  i tahuri ke ratou ki te whakapakari i nga mahi hoia i whakaritea mo te ono o Pepuere. I whakawhitia mai a Rewhetanara H.T.Maloney mai i te Wha o nga Pirikeeti hei Āpiha Ārahi i Te Ope Taua Maori.            
  • Ono o Pepuere:          I mau tonu ratou ki nga mahi i whakaritea mo tainihi nei. I tahuri nga kamupene  ki te whakapau i nga mahi o te ra i runga i te maunga puhipuhi ma nga hoia. 
  • Whitu o Pepuere:      I mau tonu ratou ki nga mahi i whakaritea i roto i te mahere, engari, i āhua paku tītaha nga whakahaere- i tekau ma tahi karaka, ka whakahaeretia tetahi hui tohutohu na Kānara Humphrey Dyer i whakahaere kia mātau ai ratou ki te pakanga atu ki nga waka tuki.
  • Waru o Pepuere:       I mau ratou ki nga mahi i whakaritea mo tenei ra, a, i haere hoki ratou ki nga karakia.  Ko nga Kamupene A, B, me C,  i haere ki te kaukau ki te horoi i a ratou.  I te hauwha ki te tekau ma tahi, ka whakahaeretia nga mahi werowero i nga hoia hei aukati i nga kino o te wa.  I te whitu karaka i te ahiahi, ka tū te konihete whakangahau a te Kapa Kiwi  i roto i te whare pikitia o Kapiriti (Kabrit), hei whakarekareka i te Pirikeeti Wha. 
  • Iwa o Pepuere: Haurua o te ono, ka puta te auē whakaarahanga.  I whaiwhaitia nga mahi i whakaritea, engari, i āhua paku te whakatītaha o aua mahi, notemea i whakahaeretia nga werohanga kaupare i nga kino ki nga hoia, a, i whakawāteatia ratou mo te rua tekau ma wha haora.  I haere hoki a Kamupene D rāua ko te Kamupene o te Tōpuni ki te kaukau. Ko Rewhetanara Peta Awatere i honohia hei āpiha mōhio mo Pirikeeti Rima, i hoki mai ki Te Ope Taua Maori ki te tohutohu i tetahi rōpū hou hei āwhina i nga mahi ahu whakamua mo nga hoia Maori.  
  • Tekau o Pepuere:  Ko nga mahi i whakaritea, i whāia e Te Ope Taua.  I hoki mai a Kāpene Fred Baker  ki Te Ope Taua hei Āpiha Whakahaere i te Tōpuni Matua. 
  • Tekau ma tahi o Pepuere: I te whitu karaka i te ahiahi, ka hurihia nga mahi i whakaritea, katahi ka tū a Kāpene J.H. Beale ki te tohutohu i a ratou mo nga mahi a te Pirikeeti Wha me te Pirikeeti Ono i roto i nga pakanga i te takiwa o Rīpia. I te tekau ma tahi karaka, ka tū anō a Rewhetanara Humphrey Dyer ki te tohutohu i a ratou  ki nga kawa whakahaere i nga pakanga ki nga hoariri.  I kaha hoki tana whakahau i nga hoia mo nga hua pai o nga mahi whakapakari i a ratou.  I korero hoki a ia mo nga mahi pai i pauta ake i  te pakanga i Rīpia.
  • Tekau ma rua o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere.  Ka tahuri Te Ope Taua ki te whakapakari i a ratou mo te ekenga atu me te hīkoi atu ki te tuki i te hoariri.  I te haurua o te waru, ka wehe atu ratou i te tōpuni ma te huarahi hīkoi a waewae, ki te papa whakarite i nga whakahaere o te pakanga. Tekau ma rima maero te tawhiti atu i Kapiriti i te takiwa o nga huarahi i Tenewhira-Suez-Kairo. Hei nga pō, he whakatōtika te mahi whakahaere a nga hoia mo te pakanga.  I whakawātea anōtia kia whitu nga ra e wehe atu ai etahi o nga hoia ki te whakatā i waho atu i tō ratou rōpū. 
  • Tekau ma toru o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere. Ko te mahi a Te Ope Taua he whakapakari i a ratou ki te aukati me te tuki i te hoariri.  I te haurua o te rua karaka,  ka tatū atu ki te tōpuni i muri mai i te wa e tohutohutia ana ratou i roto i te papa tākaro.  I whakahaeretia te hokinga mai i runga i nga moto rore. (MTs). I te haurua o te ono haora, ka whakahaeretia e te YMCA Mobile Cinema Unit tetahi pikitia ko te ingoa ko Even-song i te takiwa o te tōpuni. 
  • Tekau ma wha o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere. I tae mai te Tianara Whakahaere Teitei a Meiha – Tianara Tā Bernard Freyberg VC ki te tutaki i nga Āpiha o Te Ope Taua Maori i te ahiahi i te wa o te kapu ti.  Ka tākaro te tīma whutupōro o Te Ope Taua Maori ka karawhiua e ratou te tīma o te Wha Waka Kawe Tūroro, e iwa nga piro ki te kore. 
  • Tekau ma rima o Pepuere:  I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere me nga karakia o te ra.
  • Tekau ma ono o Pepuere: I āhua tītaha te whai i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere notemea, ko nga mahi i whakaritea mo te wa tuatahi i whakakorea. Ko te katoa o te wa i mua o te tina, i pau kē ki nga mahi āta tirotiro a te rangatira o te Pirikeeti Wha  i Te Ope Taua Maori.  I te ahiahi, ka whai i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere.  I muri o tēnā, ka tirotirohia nga niho o nga hoia i roto i te pakanga i Rīpia e Kāpene R.C. Shaw –Thompson.  I tāpiritia mai hoki a ia ki tenei rōpū hei Āpiha tirotiro niho. I puta mai a Rewhetanara Jack Ormsby o te Ope Tāpiri ki roto ki te Ope Taua Maori. 
  • Tekau ma whitu o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere. I whakahaeretia nga whakaaturanga a te rōpū whakahiato (composite) na Awatere nei i ako.  E rua nga taha o tenei mahi whakaatu. Te mahi tuatahi, he whakahaere i nga mahi tohutohu mo nga maina whakapohū me nga poma pakū.  Te wāhanga tuarua o nga mahi ako, he whakaatu me pehea te whakatakoto haere me te whakarewa i nga maina pohū i runga i te raorao.  Ko te mahi whakaako hoki mo te rāwekeweke i nga poma pahū me te whakahaere i nga mīhini (compressor) hei kari tere i te whenua hei whakatū pou. I te wa haurua o te waru, ka pānuitia te reta a Rewhetanara Kānara Dittmer ki nga hoia o Te Ope Taua Maori. 
  • Tekau ma waru o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere.  I ahu whakamua nga kamupene ki te papa puhipuhi i te takiwa o Tenewhira ki te whakapakari me te whakatika i a ratou mahi puhipuhi. 
  • Tekau ma iwa o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere.  I te ahiahi ka takahi a waewae nga kamupene ki te Koi o Kapiriti. I reira ka whakahaeretia nga mahi hoehoe waka.  I te tekau ma tahi karaka, ka tū a Kāpene Sorrenson ki te tohutohu i Te Ope Taua Maori i roto i te whare pikitia mo nga whakahaere o te wa e pa ana ki te taha rāwhiti.  I tukuna tetahi rōpū iti o Te Ope Taua Maori kia haere mo te whitu ra ki te whakatā. 
  • Rua tekau o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere.
  • Rua tekau ma tahi o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere. Te huinga katoa o nga hoia i waho atu o nga āpiha, e ono rau iwa tekau ma waru. Etahi atu o nga hoia(tokorima ratou i tāpiritia mai). Te katoa o nga āpiha, e wha tekau (tokoono o ratou i honotia mai.) Whitu tekau ma ono etahi atu hoia, a, tokorua nga āpiha kei te hiahia tonutia kia eke ai te katoa hei Ope Taua Nui. (Battalion).
  • Rua tekau ma rua o Pepuere: I whakahaeretia te karakia i roto i te whare pikitia o Kapiriti.
  • Rua tekau ma toru o Pepuere: I te rima karaka i te ata, ka hūnuku whakamua tetahi rōpū  o Te Ope Taua Maori. Ko nga hoia o taua rōpū ko Kāpene Baker, ko te Āpiha Āwhina ko Rewhetanara Maloney,  ratou ko te Retimana Haihana Koata Mahita (RQMS) me te Āpiha Tuarua Āwhina WO11 Pat Priestly me te tokorua tautoko (batmen).  I wehe atu i te tōpuni, katahi ka ahu atu ki te wāhi hou o Te Ope Taua Maori.  I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere. Ko nga hoia o taua rōpū ko te Āpiha Whakarite ko Rewhetanara Rua Wood ratou ko te Āpiha Tuarua Whakahaere (2IC) o te Kamupene D- a Kāpene Gordon Ormond, ko te Āpiha Mōhio (IO) a Rewhetanara Roy Te Punga, ko nga āpiha tohutohu (Signals Officers), ko Rewhetanara Rua Mariu, me te āpiha whakahaere a Rewhetanara Hemi  Henare  o te Kamupene A, ko Kāpara W.Merriman, ko Paraiwete 25920 G. McDonald, ko Paraiwete 25933 G. Marunui, ko Paraiwete 62707 P. Robson, ko Paraiwete 62504 H. Elkington.  I hono ke atu ratou ki Pirikeeti Wha ki te whai i nga mahi  hou mo te whawhai.   
  • Rua tekau ma wha o Pepuere:  I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere.  I takahi a waewae atu a Kamupene C rāua ko Kamupene D mo te rua tekau maero, ka peka hoki ki te kaukau ki roto ki te Wai Tawaka o Suez.    
  • Rua tekau ma rima o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere. I takahi a waewae atu a Kamupene A rāua ko Kamupene B.  I te haurua o te tahi karaka, ka puta mai nga Hoia Tāpiri o te Rōpū Whakahiato mai i tō ratou tōpuni whakapakari.  Ko te Āpiha Whakahaere i tenei rōpū, ko Rewhetanara Rua  Wiremu Vercoe me te ope whitu tekau o etahi atu  hoia.
  • Rua tekau ma ono o Pepuere:  I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere. I wehe atu tetahi rōpū iti mo te whakatā ki Kairo me Alexandria.  I te tekau ma tahi karaka i te ata, ka whakatūria e Kāpene Sorrenson tetahi hui tohutohu ki Te Ope Taua Maori mo Nga Take o te Wa e whai atu ana i nga piki me nga heke o nga pakanga mo te Taha Pūtea. I haere atu hoki ana korero mo Nga Mahi Aukati.  I te wha karaka i te ahiahi, ka whakahaeretia e te Rangatira Nui (Brigadier) tetahi hui  tohutohu i roto i te whare pikitia mo nga take aukati me nga take tuki i te hoariri. I haere hoki ana tohutohu mo nga takahi a waewae i te ata pō mo te tuki i te hoariri.  I waenganui pō-koia nei te wa o te whakaarahanga. Ka mutu te inu ti wera, ka haere nga kamupene ki nga papa whakapakari hoia, e waru maero te tawhiti atu i te tōpuni ki te takiwa o nga whenua teitei i te pito o te teihana o Tenewhira.  Ko Kamupene B kei mua e ahu atu ana, ka whai atu hoki a Kamupene C rāua ko Kamupene A.  
  • Rua tekau ma whitu o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere. I te hauwha o te tahi karaka, ka timata nga Kamupene ki te neke haere.  I te wha karaka, ka neke atu nga Kamupene mai i te koi i huihui ai ratou. Rima karaka i te ahiahi, ka whakawhiti atu nga Kamupene i te rārangi timatatanga.  Katahi ka timata nga Kamupene ki te tuki i te hoariri me te whakatau i ta ratou nohonga.  I pau katoa te ata ki nga mahi kari rua mo nga wāhi kurupae o nga Kamupene.  I tahuri hoki ratou ki te whakatakoto i nga maina pohū i runga i te papa pakanga. E toru rau iari te roa, e rima tekau iari te whānui o aua papa maina pohū i raro i nga whakarite i roto i te mahere whakahaere.  I timata nga Kamupene ki te hoki ki te hīkoi whakamuri ki nga tōpuni. I te toru karaka i te ahiahi, ka huihui nga āpiha whakahaere notemea i puta ake te rongo korero inā kei te hūnuku atu ratou i tenei takiwa.  I whakatūria anō tetahi hui mo nga āpiha i roto i te whare kai i taua ahiahi,  kei te whakareri hoki te Kamupene ki te neke i a ratou taonga.   
  • Rua tekau ma waru o Pepuere: I whai tonu i nga mahi i whakaritea i roto i te mahere whakahaere. Natemea kei te whakareri ratou ki te neke ki tetahi wāhi hou, ka hurihia nga mahi whakapakari o Te Ope Taua Maori.  Ko nga taonga tuwhena kei te whakahokia ki te tōpuni matua i Maari, (Maadi), kei te nui hoki nga mahi oreore ki te tarapēke i a ratou taonga.  Awina atu i tēnā, kei te pai te haere o nga mahi.
Submitted by mbadmin on

Takupu (0)